(Sông Lô)
Đọc “Dòng sông chở kiếp” của Nguyễn
Quốc Hùng:
“Nghiệt chướng” và “nghiệp
chướng” trong cách thể hiện của nhà văn
Vũ
Thúy Hồng
Nhà văn công
nhân Nguyễn Quốc Hùng làm việc tại Cảng Hải Phòng. Với tay nghề lái cần trục
chân đế 4/4 được đào tạo bài bản, và có thâm niên công tác 25 năm, anh hiện là
giáo kiêm chức hướng dẫn thực hành về lái đế cho công nhân trẻ mới vào làm việc
tại Cảng. Như một định mệnh không thể chối bỏ, Nguyễn Quốc Hùng dấn thân vào
văn chương và viết khá đều tay. Vốn liếng của anh là 2 tập truyện ngắn và 2
cuốn tiểu thuyết. “Dòng sông chở kiếp” do NXB Hội Nhà văn ấn hành là cuốn tiểu
thuyết thứ hai của anh gây được sự chú ý trong văn đàn cũng như với độc giả.
Đặc biệt, những vấn đề xoay quanh các nhân vật chính của tiểu thuyết đã được
làm “nóng” lên trong cuộc hội thảo về “Dòng sông chở kiếp” của Hội Nhà văn Hải
Phòng. Trong bài viết của mình, tôi xin đề cập đến “nghiệt chướng” - tư
tưởng chủ đạo của tiểu thuyết thông qua tuyến nhân vật chính của tiểu thuyết.
Bối cảnh của “Dòng sông chở kiếp” là một làng nhỏ vùng
đồng bằng Bắc Bộ gắn với con sông Vàng. Mâu thuẫn này sinh truyền đời hàng thế
kỷ giữa hai dòng họ Nguyễn và họ Vũ - một đề tài tương đối phổ biến về nông
thôn trong văn học Việt Nam.
Mâu thuẫn ấy nảy sinh từ thời Pháp thuộc và vẫn còn tồn tại đâu đó trong giai đoạn hiện nay. Bỏ qua một số hạn chế về
tính xác thực trong các giai đoạn lịch sử hay cách diễn đạt về văn hóa, ngôn
ngữ còn đôi chỗ không đồng nhất - “Dòng sông chở
kiếp” đưa ra thông điệp về “nghiệt chướng” xuất phát từ “dục vọng
của con người không kiềm chế được mà thôi”. Đứa con bất hợp pháp của chị đĩ
Nhụ với lý Ngang đã sinh ra oan nghiệt. Thằng Sông là trưởng họ nhà chồng chị
lại chính là đứa con của kẻ thù. Người mẹ muốn giữ kiếp làm người trong sạch
cho con như liệu nó có sống như nguyện ước của người mẹ?
